Bu yaz? son mevzuat de?i?iklikleri kar??s?nda ortaya ç?kan iki soruyu yan?tlamay? amaçlamaktad?r. ?lk soru, üniversite döner sermaye i?letmelerince sunulan hizmetlerin fiyatlar?n?n belirlenmesi hususunda üniversite yönetim kurullar?n?n yetkisinin devam edip etmedi?i; ikinci soru ise, döner sermaye i?letmelerince hizmet sunan personele yap?lan ek ödemelerin hesaplanmas?nda kullan?lan puanlar?n tespiti bak?m?ndan üniversite yönetim kurullar?n?n (s?n?rl?) yetkisinin devam edip etmedi?idir.
F?YAT TESP?T? BAKIMINDAN:
2841606.11.1981’de yürürlü?e giren YÖK Kanunu’nun döner sermayelerini düzenleyen 58. maddesinin;
1. f?kras?n?n (b) bedninde ” Döner sermaye i?letmelerinin faaliyet alanlar?, sermaye limitleri, i?letme ile ilgili yönetim i?lerinin yürütülmesi esaslar? ve muhasebe usulleri, Maliye Bakanl???n?n olumlu görü?ü al?nmak suretiyle Yüksekö?retim Kurulunun tespit edece?i esaslara göre ilgili kurumun veya birimin döner sermaye yönetmeli?inde belirtilir. ” hükümü yer almaktayd?.
Bu kapsamda 05.07.1983 t. ve 18098 s. RG’de “2547 SAYILI YÜKSEKÖ?RET?M KANUNU’NUN 58. MADDES?NE GÖRE DÖNER SERMAYE ??LETMELER?N?N KURULMASINDA UYULACAK ESASLARA ?L??K?N YÖNETMEL?K” yay?nlanarak yürürlü?e girmi?tir. Bu yönetmeli?in “Fiyatlar?n Tespiti” ba?l?kl? 5. maddesinde (De?i?ik:RG-25/12/1998-23564) “Bu i?letmelerde üretilen mal ve hizmetlerin fiyatlar?n?n tespitinde piyasa fiyatlar? göz önünde tutulur. Ancak sosyal içerikli hizmetlerin fiyatland?r?lmas?nda, piyasa fiyatlar? yan?nda özellikle kamu yarar? dikkate al?n?r. Mal ve hizmetlerin fiyatlar? üniversite yönetim kurulunca tespit edilir. Fiyat tespitinde di?er üniversitelerde uygulanan fiyatlar ile üretim ve hizmetin niteli?i ve çevre ?artlar? da göz önünde tutularak gerekli koordinasyon Yüksekö?retim Kurulu taraf?ndan sa?lan?r.” hükmü yer almaktad?r.
Kanun’un 58. maddesi, ilk olarak 17.08.1983 tarihili ve 2880 say?l? Kanun’un (RG: t.18.08.1983, s.18140) 31. maddesi ile tümüyle de?i?tirilmi?tir. (Madde tümüyle de?i?tirilmi? olmakla beraber baz? f?kra ve bentleri; örn. yukar?da de?inilenler, önceki halinin ayn?d?r.) Daha sonra çe?itli tarihlerde k?smen de?i?ikliklere u?rayan 58. madde son olarak 21.01.2010 t. ve 5947 s. Kanun’un (RG: t.30.01.2010, s.27478) 5. maddesi ile bir kez daha tümüyle de?i?tirilmi?tir. (Bu metinde de daha sonra k?smi de?i?iklikler yap?lm??t?r.) Maddenin son halinin (?) bendinde “Döner sermaye i?letmelerinin faaliyet alanlar?, gelir ve giderleri, sermaye limitleri ile i?letmelerin yönetimine ili?kin esas ve usuller Maliye Bakanl???n?n uygun görü?ü üzerine Yüksekö?retim Kurulunca ç?kar?lacak yönetmelikle belirlenir.” hükmü varl???n? sürdürmektedir. Yukar?da de?indi?imiz 05.07.1983 tarhili yönetmelik bu kapsamda ç?kar?lm?? oldu?undan YÖK taraf?ndan yenisi ç?kar?l?ncaya kadar yürürlü?ünü sürdürmektedir. Dolay?s?yla, de?inilen yönetmeli?in 5. maddesi uyar?nca döner sermaye i?letmelerinde üretilen mal ve hizmetlerin fiyatlar?n? belirleme yetkisi üniversite yönetim kuruluna aittir.
PUAN TESP?T? BAKIMINDAN
Di?er taraftan, döner sermaye gelirlerinden üniversite çal??anlar?na da??t?lacak paylar?n tespitinde dikkate al?nan puanlar?n hesab? bak?m?ndan ?u de?erlendirme yap?labilir:
Kanun’un 58. maddesinin (h) bendi (De?i?ik: 17/2/2011-6114/17 md.) “… Yap?lacak ek ödemenin oranlar? ile bu ödemelerin esas ve usulleri; yüksekö?retim kurumlar?n?n hizmet sunum ?artlar? ve kriterleri, personelin kadro ve görev unvan?, görev yeri, çal??ma ?artlar? ve süresi, e?itim-ö?retim ve ara?t?rma faaliyetleri ve mesleki uygulamalar ile ilgili performans? ve özellik arz eden riskli bölümlerde çal??ma gibi hizmete katk? unsurlar? esas al?narak Maliye Bakanl???n?n uygun görü?ü üzerine Yüksekö?retim Kurulu taraf?ndan ç?kart?lacak yönetmelikle belirlenir. Bu yönetmelikte belirlenen temel ilkeler çerçevesinde üniversite yönetim kurullar? gerekli düzenlemeleri yapmaya yetkilidir.” hükmünü içermektedir. Bu bentle verilen görev ve yetki uyar?nca YÖK “YÜKSEKÖ?RET?M KURUMLARINDA DÖNER SERMAYE GEL?RLER?NDEN YAPILACAK EK ÖDEMEN?N DA?ITILMASINDA UYGULANACAK USUL VE ESASLARA ?L??K?N YÖNETMEL?K”i yay?nlam??t?r. (RG: t. 18.02.2001, s.27850)
Söz konusu yönetmeli?in Geçici 1. maddesi 19.09.2012’de yap?lan de?i?iklik öncesinde ?u ?ekilde idi:
“(1) Kanunun 58 inci maddesinin (c) f?kras?nda say?lan birimler için Yüksekö?retim Kurulunca “Gelir Getirici Faaliyet Cetveli” düzenleninceye kadar, bu cetvel yerine 12/5/2006 tarihli ve 26166 say?l? Resmî Gazete’de yay?mlanan Sa?l?k Bakanl???na Ba?l? Sa?l?k Kurum ve Kurulu?lar?nda Görevli Personele Döner Sermaye Gelirlerinden Ek Ödeme Yap?lmas?na Dair Yönetmeli?in 5 inci maddesinin birinci f?kras?n?n (tt) bendi uyar?nca yürürlü?e konulmu? olan yönergede yer alan puanlar esas al?n?r. Bu puanlar? %30’a kadar art?rmaya veya eksiltmeye yönetim kurullar? yetkilidir. Yönergede bulunmayan i?lemler için belirleme yapmaya Yüksekö?retim Kurulu yetkilidir. Bu tespit yap?l?ncaya kadar yönetim kurullar? taraf?ndan gerekli belirleme yap?l?r.
(2) Kanunun 58 inci maddesinin (c) f?kras? d???ndaki di?er birimler için Yüksekö?retim Kurulu taraf?ndan “Gelir Getirici Faaliyet Cetveli” ile ilgili düzenleme yap?l?ncaya kadar, bu Yönetmelikteki esaslara uygun olarak kurum yönetim kurulu düzenleme yapmaya yetkilidir.”
Ancak, 19.09.2012 t. ve 28416 s. RG’de yay?nlanan yönetmelik de?i?ikli?i ile Geçici 1. maddenin 1. f?kras? ?u ?ekilde de?i?tirilmi?tir:
“(1) Kanunun 58 inci maddesinin (c) f?kras?nda say?lan birimler için Yüksekö?retim Kurulunca “Gelir Getirici Faaliyet Cetveli” düzenleninceye kadar, bu cetvel yerine 12/5/2006 tarihli ve 26166 say?l? Resmî Gazete’de yay?mlanan Sa?l?k Bakanl???na Ba?l? Sa?l?k Kurum ve Kurulu?lar?nda Görevli Personele Döner Sermaye Gelirlerinden Ek Ödeme Yap?lmas?na Dair Yönetmeli?in 5 inci maddesinin birinci f?kras?n?n (öö) bendi uyar?nca yürürlü?e konulmu? olan yönergede yer alan puanlar esas al?n?r. Bu puanlar? % 50’ye kadar art?rmaya veya eksiltmeye yönetim kurullar? yetkilidir. Yönergedeki puanlarda de?i?iklik yap?lmas? halinde yap?lan de?i?ikliklerin hangi oranda yans?t?laca?? hususunda da yönetim kurullar? yetkilidir. Yönergede bulunmayan i?lemler için belirleme yapmaya Yüksekö?retim Kurulu yetkilidir.”
Görülmektedir ki, 19.09.2012’de yap?lan de?i?iklikle, 58. maddenin (c) f?kras?nda say?lan birimler bak?m?ndan, Geçici 1. maddede at?f yap?lan Yönerge’de (Sa?l?k Uygulama Tebli?i’nde – SUT) bulunmayan i?lemler bak?m?ndan üniversite yönetim kurullar? taraf?ndan puan tespit etme (geçici) yetkisi kald?r?lm??t?r. Bu tarihten ba?layarak, SUT’ta bulunmayan i?lemler bak?m?ndan YÖK bir tespit yap?ncaya kadar üniversiteler herhangi bir puan tespiti yap?p uygulayamayacaklard?r. (18.02.2001-19.09.2012 aras?ndaki dönem bak?m?ndan yönetim kurullar?n?n bu yetkisi var idi.) 58. maddenin (c) f?kras? d???ndaki birimler bak?m?ndan ise yönetim kurullar?na verilmi? olan bu geçici yetki devam etmektedir.
Yaz?n?n kaleme al?nd??? tarih: 05.11.2012 – Güncelli?ini yitirmi? olabilir.